Czym jest samodzielność? Już od momentu urodzenia człowiek jest w porównaniu z innymi istotami najbardziej niesamodzielny i uzależniony od pomocy dorosłych np. rodziców. To tylko dzięki troskliwej opiece najbliższego otoczenia może przeżyć pierwsze lata. Lecz z każdą chwilą życia stopniowo powstaje u dziecka potrzeba coraz większej samodzielności, a w konsekwencji dążenie do pełnej autonomii. Samodzielność jest ważną potrzebą rozwojową każdego dziecka. Poprzez podejmowanie prób i gromadzenie doświadczeń, dziecko stopniowo opanowuje niezbędne w życiu umiejętności, rozwija swoje możliwości, poznaje własną odrębność i kształtuje tożsamość. Samodzielność jest cechą, która rozwija się etapami i przechodzi od niższych do wyższych form. Pierwsze jej oznaki pojawiają się u dziecka około pierwszego roku życia. Już wtedy możemy zaobserwować próby dążenia do samodzielności, kiedy to stara się pokonywać pierwsze trudności związane z nauką chodzenia czy pierwsze próby samodzielnego jedzenia. W dalszym etapie, potrzeba samodzielnego działania jest jeszcze silniejsza – wyraża się w tzw. buncie dwulatka, który dobitnie sygnalizuje „Ja sam/sama”, choć nie zawsze jego chęć działania jest adekwatna do możliwości. I to tu pojawia się niezwykle ważna rola otoczenia, które samodzielność dziecka może rozwijać lub ograniczać, a nawet tłumić. JAKIE CZYNNOŚCI SAMOOBSŁUGOWE (samodzielność praktyczna) POWINNY OPANOWAĆ PRZEDSZKOLAKI? 3 i 4 latek potrafi; – rozsunąć zamek w kurtce, – rozpiąć ubranie zapięte na zatrzaski, – zdjąć luźną bluzę przez głowę i inne rozpięte części garderoby, – odkręcić i zakręcić kran – umyć samodzielnie twarz i ręce i je wytrzeć, – załatwiać się do toalety i spuścić wodę, – nalać wodę do kubka, mieszać w kubku, talerzu łyżeczką, – jeść łyżką i widelcem posiłek, – zgłaszać potrzeby fizjologiczne, – włożyć buty, pantofle, kurtkę, – wydmuchać nos w chusteczkę. 5 i 6 latek potrafi: – zapiąć i rozpiąć ubranie na guziki, – myć się samo w kąpieli, – nakładać pastę na szczoteczkę, samodzielnie myć zęby, – prawidłowo zakładać wszystkie części garderoby, – zapinać pasek lub buty z klamerką, – przewlekać pasek przez szlufki, – zapinać ubrania na zatrzaski, – wkładać rękawiczki, – wiązać i rozwiązywać sznurowadła, – ma nawyk (nie trzeba mu przypominać) mycia się przed posiłkami, po wyjściu z toalety, po spacerze, czy zabawach w ogrodzie. mgr Barbara Zając
Samodzielność przedszkolaka
02 maj 2024
