Nie ma nudy – propozycje zabaw ruchowych dla dzieci.

Ćwiczenia i zabawy ruchowe są bardzo ważne dla prawidłowego rozwoju dziecka. Działają wszechstronnie na organizm malucha. Wprowadzają radosny nastrój i dobre samopoczucie. Podnoszą jego wydolność, sprawność fizyczną, a także umysłową, sprzyjają odprężeniu nerwowemu. W czasie wykonywania ćwiczeń ruchowych rozwijają się wszystkie cechy motoryki: siła, szybkość, zręczność, wytrzymałość. Należy pamiętać, że gry i zabawy ruchowe kształtują charakter dziecka, rozwijają pamięć, wyobraźnię, uczą samodzielności, panowania nad sobą, współdziałania oraz zdyscyplinowania. O to kilka propozycji zabaw aktywizujących ciało dziecka, które na pewno zainteresują nasze przedszkolaki:

Wyścig żółwi

Zabawa, przy której jest sporo śmiechu, a dzieciaki lubią ją powtarzać i bić swoje rekordy. Wsypujemy groch lub kaszę do woreczka strunowego. Na mecie ustawia się jedno lub więcej dzieci w pozycji na czworaka (mama czy tata również mogą). Każdy zawodnik na plecach ma balast w postaci woreczka. Każdy porusza się na czworaka najszybciej jak potrafi. Gdy woreczek spadnie zaznaczamy  miejsce dokąd żółw dotarł.

Przeprawa przez rzekę

Wyobrażamy  sobie, że przez pokój przepływa rzeka. Długi rwący potok rozciąga swoje brzegi od stołu, aż do kanapy lub od ściany do ściany, w zależności od rozkładu mieszkania. Dzieci muszą przejść na drugą stronę skacząc po kamieniach, ale tak, aby nie wpaść do wody. Czym są kamienie? Poduszkami jaśkami lub innymi kawałkami materiału. Rozkładamy je na podłodze tak, aby przejście po nich nie było zbyt łatwe. I po każdym prawidłowym przedostaniu się na drugi brzeg zmieniamy ustawienie- oczywiście na trudniejsze.

Butelkowy slalom

Ta zabawa poprawia koncentrację, ćwiczy zapamiętywanie i koordynację ruchową. Zaczynamy od rozstawienia dwóch butelek po pokoju. Dziecko ma chwilę na przyjrzenie się i zapamiętanie gdzie stoją, po czym zawiązujemy mu oczy. Zadanie polega na przejściu w taki sposób, aby nie przewrócić żadnej z butelek. Gdy uda mu się przejść poziom, dokładamy kolejną przeszkodę.

Tor przeszkód

Nie znam dziecka, które nie uwielbiałoby toru przeszkód! Do jego wykonania wykorzystujemy to co mamy w domu. Mogą to być wielkie kartony przez środek, których trzeba się przeczołgać, poduszki, po których trzeba skakać, butelki, które należy omijać czy krzesła, na które trzeba się wspinać! Zabawa idealna zarówno dla maluszków jak i dla starszych dzieci.

Mały ninja- człowiek pająk

Wystarczy zaplątać sznurek czy włóczkę o stół i krzesła by stworzyć niełatwy do przejścia tor. Ćwiczenie wymaga skupienia, precyzji i trochę gimnastyki. A układ można za każdym razem zmieniać, zaczepiając w inny sposób włóczkę.

Poszukiwacze skarbu

Nic tak nie motywuje, jak rozwiązywanie zadań i zagadek, by dotrzeć do okrytego tajemnicą skarbu. Można narysować mapę, dodać kilka zadań specjalnych, typu: zrób 10 przysiadów, zakręć się 3 razy, podskocz 7 razy do góry itp. lub pochować kilka kartek z podpowiedziami takimi jak „sprawdź pod łóżkiem”, „szukaj za kanapą”, „zajrzyj do lodówki” itp. by dziecko nareszcie odnalazło skarb!

Rzucamy do celu

Prosta, ale zajmująca gra. Na podłodze stawiamy kosz  lub wiaderko i wrzucamy do niego piłki, balony lub zmięte w kulki gazety. Oczywiście wygrywa ten, kto wykona najwięcej prawidłowych rzutów z linii mety.

Skocz do mety!

W gry planszowe można grać nie tylko przy planszy! Wystarczy kostka do gry, dwa sznurki na podłodze oznaczające start, metę i możemy zaczynać. Ustawiamy zawodników przy pierwszej linii. Każdy z nich rzuca kostką i skacze tyle razy ile oczek wyrzucił. Powtarzamy to aż ktoś przekroczy linię mety! Prawda, że proste? A jakie zajmujące!

  opr.: Marta Filipiuk

Zaburzenia koncentracji uwagi u dzieci w wieku przedszkolnym

Koncentracja to zdolność skupienia uwagi na danej czynności przez określony czas. U dzieci w wieku przedszkolnym naturalne jest, że ich uwaga jest krótkotrwała i zmienna, jednak jeśli problemy z koncentracją utrudniają codzienne funkcjonowanie, mogą wymagać wsparcia.

Objawy problemów z koncentracją u przedszkolaków

• Szybko się rozpraszają i trudno im skupić się na jednej czynności
• Mają trudności z dokończeniem zadania, często przeskakują między aktywnościami
• Często zapominają, co mieli zrobić
• Nie słuchają poleceń lub wykonują je częściowo
• Są nadmiernie ruchliwe, wiercą się, trudno im usiedzieć w miejscu
• Łatwo się frustrują i szybko tracą zainteresowanie

Przyczyny trudności

• Rozwój neurologiczny – u dzieci w wieku przedszkolnym układ nerwowy wciąż dojrzewa
• Nadmierna ilość bodźców – hałas, ekranowe rozpraszacze (tablet, telefon, telewizor
• Brak odpowiedniej ilości snu – niewyspane dziecko ma trudności z utrzymaniem uwagi
• Niewłaściwa dieta – niedobory witamin i minerałów (np. żelaza, magnezu, kwasów omega-3)
• Zbyt mało ruchu – dzieci potrzebują aktywności fizycznej dla prawidłowego rozwoju mózgu
• Stres i emocje – napięcia w rodzinie, zmiany w otoczeniu mogą wpływać na zdolność koncentracji
• Zaburzenia rozwojowe – np. ADHD, dysleksja, zaburzenia sensoryczne

Jak wspierać koncentrację u dziecka?

• Ogranicz bodźce – wyciszone, uporządkowane miejsce do zabawy i nauki
• Zadbaj o dietę – zdrowe tłuszcze (ryby, orzechy), żelazo (czerwone mięso, buraki), magnez (banany, kakao)
• Dbaj o regularny sen – 10–12 godzin snu każdej nocy
• Zachęcaj do ruchu – zabawy na świeżym powietrzu, ćwiczenia poprawiające koordynację
• Stosuj techniki ułatwiające koncentrację – proste polecenia, podział zadań na etapy
• Ćwicz koncentrację poprzez zabawę – puzzle, układanki, gry pamięciowe
• Unikaj ekranów przed snem – nadmierna ekspozycja na elektronikę może pogarszać skupienie

Ćwiczenia i zabawy wspierające koncentrację.

• Puzzle i układanki – wymagają skupienia i logicznego myślenia
• Gry pamięciowe (memory, domino, lotto obrazkowe) – ćwiczą uwagę i pamięć
• Słuchanie bajek i opowiadań – rozwija zdolność dłuższego skupienia się na treści
• Zabawy rytmiczne i muzyczne – np. powtarzanie sekwencji klaskania, taniec do rytmu
• Zabawy w wyszukiwanie różnic – ćwiczą spostrzegawczość i dokładność
• Zabawa „Czerwone – zielone” – dziecko na hasło „zielone” biegnie, na „czerwone” zatrzymuje się
• Kolorowanki i rysowanie po śladzie – uczą cierpliwości i precyzji
• Układanie klocków według wzoru – wspiera logiczne myślenie i koncentrację

 Techniki ułatwiające koncentrację

• Podział zadań na etapy – krótkie aktywności (5–10 minut) zamiast długich sesji
• Metoda stopniowego wydłużania czasu koncentracji – np. codziennie o minutę dłuższe zadanie
• Proste i jasne instrukcje – unikanie zbyt wielu poleceń naraz
• Ćwiczenia oddechowe i relaksacyjne – np. dmuchanie piórka, zabawy z bańkami mydlanymi

 Zdrowy styl życia sprzyjający lepszej koncentracji

• Zdrowa dieta – bogata w kwasy omega-3 (ryby, orzechy), żelazo (mięso, buraki), magnez (banany, kakao)
• Odpowiednie nawodnienie – woda zamiast słodkich napojów
• Regularny sen – przedszkolaki potrzebują 10–12 godzin snu
• Codzienna aktywność fizyczna – zabawy na świeżym powietrzu, spacery, ćwiczenia

mgr Barbara Zając

Ćwiczenia lewopółkulowe i ich wpływ na mowę

U większości populacji ośrodki odpowiadające za mówienie zlokalizowane są w lewej półkuli mózgu. Ośrodki te nie są pozostawione same sobie, wręcz przeciwnie – znajdują się w bliskim sąsiedztwie innych, równie ważnych punktów, między innymi tych związanych z ruchem. Stymulowanie lewej półkuli mózgu do pracy przekłada się na rozwój i jakość mówienia. Jak ją stymulować? Oczywiście ćwiczeniami lewopółkulowymi! 

Rola lewej półkuli 

Każdej z półkul mózgu przypisuje się określone funkcje. Podczas gdy prawa półkula uchodzi za tą kreatywną, artystycznie uzdolnioną i posiadającą smykałkę do tworzenia, lewa półkula odpowiada za mowę i jej rozumienie, logiczne myślenie, analizowanie, dokonywanie obliczeń, pisanie, rozpoznawanie przedmiotów przy pomocy dotyku. Ma również związek z odczuwaniem pozytywnych emocji i przetwarzaniem linearnym (porządkowanie od lewej do prawej). Wzrost aktywności lewej półkuli jest wyraźny podczas takich czynności jak pisanie, czytanie, mówienie, liczenie. Dlatego tak ważne jest stosowanie ćwiczeń lewopółkulowych, łączących wyżej wymienione czynności, które sprzyjają rozwojowi nie tylko mowy, ale też funkcji intelektualnych, czytania czy pisania. 

Czym są ćwiczenia lewopółkulowe i na czym polegają? 

Termin ćwiczenia lewopółkulowe już sam w sobie wskazuje, która półkula mózgu zostanie poddana ćwiczeniom. Do ćwiczeń lewopółkulowych zalicza się np.: 

• sekwencje,
• szeregi,
• kodowanie,
• układanki,
• relacje.

Sekwencje 

To nic innego jak uporządkowany odpowiednio ciąg elementów, symboli, znaków (lub czegokolwiek innego). Taki ciąg musi być ułożony w narzuconej kolejności i według ustalonych reguł, np. ułożone po sobie 3 klocki niebieskie, 3 klocki czerwone, 3 klocki żółte (lub zupełnie inna liczba klocków). Kolejność może zostać w łatwy sposób zaburzona, wystarczy, że któryś element będzie odbiegał od przyjętej reguły, psując całość. Mało kto myśli o tym na co dzień, ale sekwencje towarzyszą nam praktycznie codziennie, chociażby w prostych czynnościach takich jak branie kąpieli. Zakorkowanie odpływu wanny, odkręcenie wody, wlanie płynu do kąpieli, zakręcenie kurka z wodą – to też sekwencja, czyli schemat następujących po sobie określonych czynności.  

Dlaczego ćwiczenie sekwencji z dziećmi jest tak ważne? Ponieważ to właśnie one wypełniają (wbrew pozorom) nasze codzienne życie, a ponadto wpływają na rozwój mózgu, a dokładnie jego lewej półkuli, mającej ścisły związek z mówieniem, rozumieniem i myśleniem. Sekwencje jako schemat mówienia można przełożyć na schemat ruchów języka wykonywanych podczas wymawiania konkretnej głoski. Dopiero opanowanie tych ruchów daje dziecku szansę na prawidłową realizację danego dźwięku. Stąd właśnie wielka waga ćwiczeń lewopółkulowych, w których „skład” wchodzą właśnie sekwencje. Ważne jest, aby nie kojarzyć ich tylko z mową. Ćwiczenia lewopółkulowe doskonale sprawdzają się w przypadku dzieci z różnymi zaburzeniami np. ADHD, wymagającymi zajęć z integracji sensorycznej czy terapii ręki. Ćwiczenia sekwencji można realizować na bazie zmysłów, np. sekwencje słuchowe, wzrokowe, dotykowe, ruchowe. 

Szeregi 

Szeregi to ćwiczenie polegające na układaniu elementów w odpowiedniej kolejności (np. od najmniejszego do największego lub na odwrót). Układanie szeregów, podobnie jak sekwencje, są ćwiczeniami logicznego myślenia. W tym ćwiczeniu kryterium podziału (tak jak w sekwencjach) są: naśladowanie, kontynuowanie lub uzupełnianie. Szeregi można śmiało ćwiczyć na przedmiotach, np. układając matrioszki czy klocki. 

Kodowanie 

Kodowanie to wspaniała zabawa dla dzieci, zawierająca w sobie dużą dozę niewiadomej. Dzięki podanym współrzędnym albo określonym ruchom, które należy wykonać, dziecko odkrywa drogę do ukrytego skarbu lub innej formy nagrody. Zakodować można dosłownie wszystko – przedmioty, kolory, zwierzęta itp.  

Układanki lewopółkulowe 

Układanki lewopółkulowe to prosta pomoc rozwijająca zdolności dziecka. Polega na odwzorowaniu podanego obrazka składającego się z różnych elementów, a więc układania „tak samo”, odwzorowywania. Aby ćwiczyć z dzieckiem, nie trzeba wydawać góry pieniędzy na specjalistyczne pomoce. Można je zrobić samodzielnie. 

Relacje 

Relacje to ćwiczenia logicznego myślenia, ale też spostrzegawczości. Polegają one na dostrzeganiu różnic między obrazkami, np. w kolorze, wielkości czy innych detalach. Dobrym ćwiczeniem relacji są między innymi cienie, a więc odnajdywanie cienia konkretnego przedmiotu, zwierzęcia lub człowieka.

Ćwiczeń lewopółkulowych jest wiele, a dzięki swej różnorodności można je wykorzystać do pracy z każdym dzieckiem, niezależnie od wieku. Pamiętajmy, ćwiczenia lewopółkulowe uczą nabywania reguł, stosowania ich, a także odnajdywania wzajemnych stosunków między elementami. Ćwiczenia lewopółkulowe to fantastyczny trening dla rozwijającego się umysłu, ale także i świetna zabawa!

Katarzyna Łosiewicz

Czym jest samodzielność?  

Już od momentu urodzenia człowiek jest w porównaniu z innymi istotami najbardziej niesamodzielny i uzależniony od pomocy dorosłych np. rodziców. To tylko dzięki troskliwej opiece najbliższego otoczenia może przeżyć pierwsze lata. Lecz z każdą chwilą życia stopniowo powstaje  u dziecka potrzeba coraz większej samodzielności, a w konsekwencji dążenie do pełnej autonomii. Samodzielność jest ważną potrzebą rozwojową każdego dziecka. Poprzez podejmowanie prób  i gromadzenie doświadczeń, dziecko stopniowo opanowuje niezbędne w życiu umiejętności, rozwija swoje możliwości, poznaje własną odrębność i kształtuje tożsamość. Samodzielność jest cechą,  która rozwija się etapami i przechodzi od niższych do wyższych form. Pierwsze jej oznaki pojawiają się u dziecka około pierwszego roku życia. Już wtedy możemy zaobserwować próby dążenia  do samodzielności, kiedy to stara się pokonywać pierwsze trudności związane z nauką chodzenia  czy pierwsze próby samodzielnego jedzenia. W dalszym etapie, potrzeba samodzielnego działania  jest jeszcze silniejsza – wyraża się w tzw. buncie dwulatka, który dobitnie sygnalizuje „Ja sam/sama”, choć nie zawsze jego chęć działania jest adekwatna do możliwości. I to tu pojawia się niezwykle ważna rola otoczenia, które samodzielność dziecka może rozwijać lub ograniczać, a nawet tłumić.

JAKIE CZYNNOŚCI SAMOOBSŁUGOWE (samodzielność praktyczna)  POWINNY OPANOWAĆ PRZEDSZKOLAKI?

3 i 4 latek potrafi;
– rozsunąć zamek w kurtce,
– rozpiąć ubranie zapięte na zatrzaski,
– zdjąć luźną bluzę przez głowę i inne rozpięte części garderoby,
– odkręcić i zakręcić kran
– umyć samodzielnie twarz i ręce i je wytrzeć,
– załatwiać się do toalety i spuścić wodę,
– nalać wodę do kubka, mieszać w kubku, talerzu łyżeczką,  
– jeść łyżką i widelcem posiłek,
– zgłaszać potrzeby fizjologiczne,
– włożyć buty, pantofle, kurtkę,  
– wydmuchać nos w chusteczkę. 
 
5 i 6 latek potrafi:
– zapiąć i rozpiąć ubranie na guziki,
– myć się samo w kąpieli,
– nakładać pastę na szczoteczkę, samodzielnie myć zęby,
– prawidłowo zakładać wszystkie części garderoby,
– zapinać pasek lub buty z klamerką,
– przewlekać pasek przez szlufki,
– zapinać ubrania na zatrzaski,
– wkładać rękawiczki, 
– wiązać i rozwiązywać sznurowadła,
– ma nawyk (nie trzeba mu przypominać) mycia się przed posiłkami, po wyjściu z toalety, po spacerze, czy zabawach w ogrodzie. 

mgr Barbara Zając