Zaburzenia koncentracji uwagi u dzieci w wieku przedszkolnym

Koncentracja to zdolność skupienia uwagi na danej czynności przez określony czas. U dzieci w wieku przedszkolnym naturalne jest, że ich uwaga jest krótkotrwała i zmienna, jednak jeśli problemy z koncentracją utrudniają codzienne funkcjonowanie, mogą wymagać wsparcia.

Objawy problemów z koncentracją u przedszkolaków

• Szybko się rozpraszają i trudno im skupić się na jednej czynności
• Mają trudności z dokończeniem zadania, często przeskakują między aktywnościami
• Często zapominają, co mieli zrobić
• Nie słuchają poleceń lub wykonują je częściowo
• Są nadmiernie ruchliwe, wiercą się, trudno im usiedzieć w miejscu
• Łatwo się frustrują i szybko tracą zainteresowanie

Przyczyny trudności

• Rozwój neurologiczny – u dzieci w wieku przedszkolnym układ nerwowy wciąż dojrzewa
• Nadmierna ilość bodźców – hałas, ekranowe rozpraszacze (tablet, telefon, telewizor
• Brak odpowiedniej ilości snu – niewyspane dziecko ma trudności z utrzymaniem uwagi
• Niewłaściwa dieta – niedobory witamin i minerałów (np. żelaza, magnezu, kwasów omega-3)
• Zbyt mało ruchu – dzieci potrzebują aktywności fizycznej dla prawidłowego rozwoju mózgu
• Stres i emocje – napięcia w rodzinie, zmiany w otoczeniu mogą wpływać na zdolność koncentracji
• Zaburzenia rozwojowe – np. ADHD, dysleksja, zaburzenia sensoryczne

Jak wspierać koncentrację u dziecka?

• Ogranicz bodźce – wyciszone, uporządkowane miejsce do zabawy i nauki
• Zadbaj o dietę – zdrowe tłuszcze (ryby, orzechy), żelazo (czerwone mięso, buraki), magnez (banany, kakao)
• Dbaj o regularny sen – 10–12 godzin snu każdej nocy
• Zachęcaj do ruchu – zabawy na świeżym powietrzu, ćwiczenia poprawiające koordynację
• Stosuj techniki ułatwiające koncentrację – proste polecenia, podział zadań na etapy
• Ćwicz koncentrację poprzez zabawę – puzzle, układanki, gry pamięciowe
• Unikaj ekranów przed snem – nadmierna ekspozycja na elektronikę może pogarszać skupienie

Ćwiczenia i zabawy wspierające koncentrację.

• Puzzle i układanki – wymagają skupienia i logicznego myślenia
• Gry pamięciowe (memory, domino, lotto obrazkowe) – ćwiczą uwagę i pamięć
• Słuchanie bajek i opowiadań – rozwija zdolność dłuższego skupienia się na treści
• Zabawy rytmiczne i muzyczne – np. powtarzanie sekwencji klaskania, taniec do rytmu
• Zabawy w wyszukiwanie różnic – ćwiczą spostrzegawczość i dokładność
• Zabawa „Czerwone – zielone” – dziecko na hasło „zielone” biegnie, na „czerwone” zatrzymuje się
• Kolorowanki i rysowanie po śladzie – uczą cierpliwości i precyzji
• Układanie klocków według wzoru – wspiera logiczne myślenie i koncentrację

 Techniki ułatwiające koncentrację

• Podział zadań na etapy – krótkie aktywności (5–10 minut) zamiast długich sesji
• Metoda stopniowego wydłużania czasu koncentracji – np. codziennie o minutę dłuższe zadanie
• Proste i jasne instrukcje – unikanie zbyt wielu poleceń naraz
• Ćwiczenia oddechowe i relaksacyjne – np. dmuchanie piórka, zabawy z bańkami mydlanymi

 Zdrowy styl życia sprzyjający lepszej koncentracji

• Zdrowa dieta – bogata w kwasy omega-3 (ryby, orzechy), żelazo (mięso, buraki), magnez (banany, kakao)
• Odpowiednie nawodnienie – woda zamiast słodkich napojów
• Regularny sen – przedszkolaki potrzebują 10–12 godzin snu
• Codzienna aktywność fizyczna – zabawy na świeżym powietrzu, spacery, ćwiczenia

mgr Barbara Zając